در روی کاغذ مبحث ورود بیمه به ایران به دوران ناصرالدین شاه قاجار و مذاکره با تجار بیمه در دو سفر اروپایی وی منتسب شده است .لیکن بطور جدی از شروع سلطنت احمد شاه قاجار دو شرکت بیمه روسی در شمال و سپس بهمراه یک شرکت بیمه انگلیسی در تهران شروع به فعالیت نموده اند .تا اینکه در آبانماه ۱۳۱۴ اولین شرکت بیمه ایرانی با کوشش و همت مرحوم دکتر الکساندر آقایان تاسیس و اکنون نیز در حال فعالیت است .
یک بحث طولانی بین اقتصاددانان بیمه شناس طی چند دهه در جریان است و هر روز دامنه آن گسترش می یابد ، با این پرسش آغاز می گردد : بیمه عامل توسعه یا معلول توسعه ؟
مروری بر عملکردها و منابع مطالعاتی صنعت بیمه کشورمان مشخص می نماید که تاکنون بیمه در ایران همچون بسیاری از کشورهای جهان سوم ، معلول توسعه بوده و هست !!!
یعنی چه : یعنی اینکه سایر رشته های شغلی توسط بخش های دولتی و خصوصی توسعه یافته اند و پس از اینکه دارای درآمد و قدرت خرید شده اند آمده اند بیمه نامه خریده اند و موجب توسعه صنعت بیمه کشور شده اند !
البته این نوع کارکرد بیمه گری با توجه به رویکرد مدیریت نیمه اول قرن ۱۴ شمسی تا انقلاب سوم صنعتی مختص ایران نبوده و تقریبا در همه کشورها رواج داشته اما از نیمه دوم قرن ۱۴ به تدریج با اشباع بازارها و بن بست سیستم های اقتصادی سرمایه داری کلاسیک و سوسیالیزم هنگامی که اقتصادهای نوظهور در کشورهای تازه صنعتی شده وارد عرصه کسب و کار جهانی شدند و معضلات الودگی آب و هوا موجب گسترش فقر و بیکاری در کشورهای کمتر توسعه یافته شد و بسیاری از صنایع در غرب ورشکسته شدند ،صنعت بیمه در کشورهای صنعتی غربی از نقش تابع دیگر بخش ها به نقش [ راهبر ،هادی و راهنما ] که عامل توسعه بدان می گویند تغییر رویکرد دادند .!
این تغییر رویکرد به برکت پیشرفت دانش مدیریت های ریسک و بازلریابی و IT بوجود آمد .
توضیح بیشتر : به علل مختلف منجمله جنگ های فیزیکی ،استقرار نظام اقتصاد سرمایه داری نوین بر تجارت جهانی ،مهاجرت ها ،بلایای طبیعی ،تغییر سبک زندگی ، تضعیف روستانشینی و گسترش روز افزون شهرنشینی ، تحولات الگوهای مصرف و چندین عامل دیگر ، همه و همه باعث شدند صنعت بیمه از نقش مغلوب به غالب متحول گردد .
دقیقا اکنون در ۱۴۰۲ شمسی در وسط سالهای پرشتاب دگردیسی تمدن و اقتصاد جهان و ایران به دلیل رخداد انقلاب های چهارم و پنجم صنعتی قرار گرفته ایم .دیگر کمتر کارشناس مجرب صنعت بیمه در کشورهای شمال و جنوب به این نکته واقف نیست که صنعت بیمه باید عامل توسعه !!! دیگر بخش های اقتصادی باشد تا از این رهگذر خود نیز به توسعه متوازن برسد ؟!
چگونه ؟ متاسفانه تصمیم سازان و تصمیم گیران ارشد و اکثریت خود بیمه ای ها از نقش بی بدیل و بی نظیر و پتانسیل عظیم صنعت بیمه در پشتیبانی و حمایت از اکوسیستم فضای کسب و کار و توانایی و توانمندی وسیع مدیریت ریسک های فیزیکی و غیر فیزیکی اطلاع ندارند .
شرکت های بیمه بزرگ و کپتیوها همچنان مشغول روزمرگی و سرگرم مدیریت پرتفوهای موجود هستند و مفهوم پیشرفت را فقط در مباحث IT ، دیجیتال و فروش اینترنتی می دانند . سرمایه گذاری در حوزه آموزش های نوین ، تحقیق و توسعه عملا تعطیل است . بدون تعارف ، انگار صنعت بیمه بخواب رفته ! از منظر مسئولیت های استراتژیک ملی و اجتماعی ، ساختن چند مدرسه و یا کمک به زلزله و سیل زدگان در مقاطع خاصی را مهمترین افق مشارکت تصور می کنند و بس !
در زمان تصویب قانون برنامه ششم ، تعیین ۷ درصد سهم ضریب نفوذ بیمه در تولید ناخالص داخلی (GDP) وقتی اعلام شد بسیاری از بیمه ای ها منجمله جناب آقای دکتر همتی رییس کل وقت بیمه مرکزی با توجه به شرایط اقتصاد کشور حداکثر پتانسیل ۵ / ۳ را منطقی دانستند .
اما در آستانه تصویب قانون برنامه هفتم توسعه ،صنعت بیمه برای توسعه اکوسیستم کسب و کار کشور و نوسازی و بازسازی اقتصاد کنونی لازمست از ۸۰ درصد ظرفیت بلااستفاده خود بهره برداری کند و پشتیبانی جدی از SMEs و کارآفرینان جوان در همه شاخه های شغلی را با جذب سرمایه های داخلی و خارجی و تاسیس نهاد تکافل به موازات بیمه گری و تاسیس شرکت ملی اتکایی و اتصال با اتکایی بین المللی و اتکایی تکافل کشورهای اسلامی را برنامه ریزی و سازماندهی و اجرا کند . برای نیل به این هدف ، فقط فعل خواستن باید صرف شود و بس ...
شنبه : ۲۵ / ۹ / ۱۴۰۲
کارشناس مطالعات ریسک و بیمه، حاجی اشرفی